Hoe kan ik mijn laptop opstarten vanaf USB?

Het opstarten van je laptop vanaf USB zou zo simpel kunnen zijn als een opstartbare USB-stick in je laptop stoppen en vervolgens je laptop aanzetten. Maar meestal is het niet zo simpel en moet je eerst een instelling aanpassen in het UEFI of het BIOS. En wellicht moet je tevens nog een opstartbare USB-stick maken.

Mogelijk klinkt het nu al ingewikkeld. Maar dat zal vooral zijn omdat je dit soort dingen gelukkig niet vaak hoeft te doen.

Hoe start ik vanaf USB?

Als je je laptop wilt op starten vanaf USB dan moet je laptop eerst uitstaan. Vervolgens steek je een opstartbare USB-stick in een vrije USB-poort. Pas daarna zet je je laptop aan.

Maar meestal als je dit zo doet, dan start de laptop op zoals je gewend bent en slaat hij de USB-stick gewoon over.

Dit heeft te maken met de manier waarop een laptop opstart. Iedere laptop heeft de volgende opstartprocedure:

1. Zodra je een laptop aanzet, wordt er stroom gestuurd naar alle componenten van je laptop.
2. Eén van die componenten controleert vervolgens de werking van alle andere componenten. En als dat in orde is, zoekt het naar een apparaat waar vanaf opgestart kan worden. Doorgaans is dit de harde schijf waar Windows op staat. Het component dat dit deel van het opstarten verzorgt heet, afhankelijk van de leeftijd van de laptop, BIOS (Basic Input Output System) of UEFI (Unified Extensible Firware Interface).
3. Zodra de harde schijf waar Windows op staat gevonden is, wordt de opstartprocedure daaraan doorgegeven. Windows zal dan vervolgens de rest van het opstarten voor zijn rekening nemen.

Echter, de harde schijf is niet het enige apparaat van waaraf kan worden opgestart. In principe kan dat van elk schijfstation dat opstartbaar is gemaakt.

Om deze reden is in het BIOS, of UEFI, van elke laptop de opstartvolgorde geregeld. Waarbij de harde schijf meestal als eerste opstartapparaat staat ingesteld. 

Waarom kan opstarten van een USB-stick niet zomaar?

Daarom lukt het opstarten vanaf USB meestal niet. En moet je onder andere eerst de opstartvolgorde in het BIOS of de UEFI veranderen om opstarten vanaf USB mogelijk te maken.

Nieuwere laptops, vanaf 2020, zijn tevens voorzien van Secure Boot. Secure Boot zou vertaald kunnen worden als Veilig Opstarten. Het zorgt ervoor dat er alleen opgestart kan worden met software die door de fabrikant van de laptop als betrouwbaar is aangemerkt.

Van een Windows installatie USB-stick zal meestal wel opgestart kunnen worden. Tenzij het een versie van Windows is die nog niet bekend was op het moment van fabriceren van de laptop.

In dat geval zal je ook Secure Boot moeten uitschakelen in UEFI als je vanaf USB op wilt kunnen starten.

Hoe kom ik in het boot menu van mijn laptop?

Om opstarten vanaf USB mogelijk te maken moet je dus vaak eerst minimaal de opstartvolgorde, ofwel de boot sequence, in het UEFI of de BIOS veranderen.

Bij een Windows 10 laptop hebben we meestal te maken met UEFI en bij een Windows 11 laptop altijd. Ik bespreek hier daarom alleen hoe je dat precies doet.

Toegang tot het BIOS in oudere laptops krijg je alleen via de tweede methode die ik bespreek. De eerste methode werkt alleen bij laptops met UEFI.

Methode 1: toegang tot het boot menu krijgen via Windows

Als Windows op je laptop normaal werkt, dan kun je gewoon via Windows in het boot menu van je laptop komen. Dit gaat als volgt:

1. Steek een opstartbare USB-stick in een vrije USB-poort van je pc. Ik heb ontdekt dat sommige laptops dit nodig hebben om USB als opstartoptie weer te kunnen geven in UEFI.
2. Zet je laptop aan en laat Windows opstarten zoals je gewend bent.
3. Klik op de knop Start in de taakbalk en klik in het startmenu op Instellingen.
4. Klik in Instellingen in Windows 10 op het onderdeel Bijwerken en beveiliging. Klik in Windows 11 op het onderdeel Systeem.
5. Klik in beide versies van Windows op het onderdeel Systeemherstel. In de rubriek Geavanceerde opstartopties vind je vervolgens de knop met het opschrift Nu opnieuw opstarten. Klik hierop.
6. Het volledige beeldscherm zal nu blauw kleuren en Windows zal je vragen een optie te kiezen. Klik op de optie Problemen oplossen.
7. Klik in het menu Problemen oplossen op de optie Geavanceerde opties.
8. Dit opent het menu Geavanceerde opties. Klik de optie Instellingen voor UEFI-firmware.
9. Het venster met de titel Instellingen voor UEFI-firmware zal nu worden getoond. In dit venster zal aan de rechterkant de knop Opnieuw opstarten worden weergegeven. Klik hierop.

De laptop zal opnieuw opstarten en vrijwel direct zal de gebruiksomgeving van het UEFI worden getoond.

De gebruiksomgeving, ofwel de interface, van de UEFI is behoorlijk primitief en alleen met de toetsen op je toetsenbord te bedienen.

Onderin het venster vind je welke toetsen gebruikt kunnen worden en welke functie ze hebben.

10. Navigeer met de pijltjestoetsen naar het boot menu in het UEFI.
11. Het boot menu wordt zichtbaar zodra je dit menu via de pijltjestoetsen geselecteerd hebt.
12. Navigeer in het boot menu naar de menuoptie Boot Priority Order, Boot Sequence of iets vergelijkbaars.
13. Verander de volgorde zodanig dat USB als eerste wordt getoond in de lijst. Vaak doe je dit via de functietoetsen, bijvoorbeeld F5 en F6.
14. Druk de functietoets F10 om de gemaakte wijzigingen op te slaan. Bevestig vervolgens met Yes en een druk op de Entertoets.

Je laptop zal nu opstarten vanaf USB.

Methode 2: toegang tot het boot menu krijgen tijdens het opstarten

Als je laptop onverhoopt niet meer wil opstarten, dan is er ook nog een andere manier om toegang te krijgen tot het boot menu in UEFI. Deze methode kun je ook toepassen wanneer je een oudere laptop hebt die nog een BIOS heeft.

Op deze manier toegang krijgen tot het UEFI of het BIOS is via deze methode slechts een paar seconden mogelijk. Mis je de mogelijkheid, dan zul je de laptop uit en opnieuw weer aan moeten zetten.

Toegang krijgen tot het UEFI of het BIOS tijdens het opstarten van de laptop gaat als volgt:

1. Zet de laptop aan met de aan-uitknop.
2. Druk herhaaldelijk snel achter elkaar op de F2 toets zodra je de aan-uitknop hebt losgelaten en het lampje begint te branden dat aangeeft dat de laptop stroom heeft en aanstaat.

Als je het goed gedaan hebt, wordt vanzelf de interface van het BIOS of de UEFI getoond en kun je de opstartvolgorde veranderen op de zojuist besproken manier.

In het voorbeeld gebruikte ik de functietoets F2 om toegang te krijgen tot het UEFI. Deze toets wordt vaak gebruikt, maar niet altijd.

Hieronder volgt daarom een lijst met de grootste fabrikanten van laptops en de functietoetsen ze doorgaans gebruiken om toegang te krijgen tot het UEFI, en dus ook het boot menu, van je laptop.

Dell: F2 of F12.

HP: ESC of F10.

Acer: F2 of Del(ete).

ASUS: F2 of Del(ete).

Lenovo: F1 of F2.

MSI: De(lete).

Toshiba: F2.

Samsung: F2.

Zodra alles juist staat ingesteld is het opstarten vanaf USB makkelijk en slechts een kwestie van een opstartbare USB-stick in een vrije USB-poort steken en de laptop vervolgens aanzetten.

Maar zoals je hebt kunnen lezen, moet de opstartvolgorde in je laptop wel eerst zo ingesteld worden dat opstarten vanaf USB mogelijk is.